دل 
بنام خداوند جان وخرد
دست بابا شنبه ۲۲ فروردین ۹۴ | ۱۳:۰۲ ۱۱ بازديد
* چگونه نماز مقبول بخوانيم+پاسخ امام صادق(ع)
از آن طرف نماز مقبول باعث دوري از گناه مي‌شود، از طرفي معياري كه نماز پذيرفته شده اين است كه بر رفتار فردي و اجتماعي انسان تأثيرگذار باشد، بنابراين هنگامي كه حمّاد بن عيسي خدمت امام جعفر صادق(ع) آمد و امام صادق(ع) به او فرمود: اي حماد! مي‌تواني دو ركعت نماز مقبول و خوب بگذاري؟! -ما از اين روايت به اين نتيجه مي‌رسيم از لسان امام صادق(ع) سه نوع نماز بيان شده است، يكي نمازي كه مسقط تكليف است، يعني انسان واجبات نماز را انجام دهد و مبطلات نماز را ترك كند، به اين نماز، نماز مسقط تكليف مي‌گويند، يعني در روز قيامت بنده مؤاخذه نمي‌شود چرا نماز نگزارده است، اين نمازي است كه اكثر انسان‌ها در جامعه انجام مي‌دهد- آقا امام صادق(ع) بعد از آن روي نماز كامل دست مي‌گذارند.
هنگامي كه حماد عرضه مي‌دارد كه آقا «با سيّدي أنا أحفظ كتاب حريز في الصلاة» من كتاب حريز كه درباره نماز نوشته شده است تا احاديثش را حفظ هستم و از پدر شما امام باقر(ع) فرا گرفته‌ام، آقا فرمودند: بسيار خوب است، پس بلند شو و دو ركعت نماز بگزار، حماد مي‌گويد: من بلند شدم و دو ركعت نماز خواندم، بعد امام صادق(ع) سري تكان دادند و فرمودند: «ما اقبح بالرجل ان ياتي عليه ستون سنة او سبعون سنة فما يقيم صلاة واحدة بحدودها تامة»، اي حماد! خوب نماز نمي‌خواني حماد! چه قدر ناپسند است يكي از شما كه ۶۰ يا ۷۰ سال از عمرش بگذرد و نتواند يك نماز را كامل انجام دهد، حماد گفت: از اين سخن امام(ع) در دلم احساس حقارت كردم( من كه ۳۰۰ روايت درباره نماز حفظ بودم) و تعجب كردم كه امام صادق(ع) انگشت اتهام به سمت من نشانه گرفته است و مي‌فرمايد: نماز شما كامل نبوده است، عرض كردم: فدايت شوم، نماز را با شرايط كامل به من تعليم فرما.
*شرح نماز مقبولي كه امام جعفر صادق(ع) خواند
سپس امام صادق(ع) راست قامت رو به قبله ايستاد و دست‌هايش را با انگشتان بسته بر روي ران‌هايش انداخت و پاهايش را نزديك به هم به فاصله سه انگشت باز قرار داد و انگشتان پاهايش همه رو به قبله بود و آن‌ها را از قبله منحرف نمي‌كرد و با خشوع و فروتني تمام بود، اين معيار ادب است در سيره امام صادق(ع) در مقابل خداوند تبارك و تعالي در برابر مولايش وقتي مي‌ايستد، اين گونه ادب مي‌كند، چنين شخصيتي كه در زمان خودش يگانه دوران است، پس تكبير گفت و سوره «حمد» و «توحيد» را با ترتيل قرائت كرد، سپس به اندازه نفس كشيدني در حال قيام صبر كرد و پس از آن تكبير گفت در حالي كه هنوز ايستاده بود، آنگاه به ركوع رفت و دو كف دستش را با انگشتان باز روي كاسه زانوهايش قرار داد و زانوها را به عقب داد تا پشتش صاف شد، به طوري كه اگر قطره‌اي آب يا روغن بر پشتش ريخته مي‌شد به واسطه راست بودن پشتش به هيچ طرف مايل نمي‌گشت.(كنايه از اينكه امام صادق(ع) آن قدر روبروي خداي تبارك و تعالي خم شده بودند كه كمر دقيقاً زاويه نود درجه داشت).
نگاه حضرت به هنگام قيام به مجل سجده، هنگام ركوع حضرت(ع) بين دو پاي خود را نگاه مي‌كردند، امام گردنش را (در ركوع) راست گرفت و چشمانش را بست و سه مرتبه با ترتيل تسبيح «سبحان رَبّي العظيم وبحمده» گفت، سپس راست قامت ايستاد و چون كاملاً به حال قيام درآمد، گفت: «سمع اللّه لمن حمده» و بعد از آن در همان حال قيام، تكبير گفت و دست‌ها را تا مقابل صورت بالا آورد و آنگاه به سجده رفت و دست‌هايش را قبل از زانوها بر زمين گذاشت و سه مرتبه گفت: «سبحان ربّي الأعلي وبحمده» و (در سجده) عضوي از بدنش را بر عضو ديگر نگذاشت و بر هشت موضع سجده كرد: پيشاني، دو كف دست، دو كاسه زانو، دو انگشت ابهام پا و بيني، سپس سر از سجده برداشت و هنگامي كه راست نشست، تكبير گفت و ساق پاي چپ را خم كرده، روي آن نشست و پشت پاي راستش را بر كف پاي چپش گذاشت و گفت: «أستغفر اللّه ربّي و أتوب إليه» و در همان حال نشسته تكبير گفت و بعد سجده دوم را مانند سجده اوّل بجا آورد و همان ذكر تسبيح را در سجده دوم نيز گفت و از عضوي از بدنش براي عضو ديگر در ركوع و سجود كمك نگرفت و در حال سجده دست‌هايش را به صورت بال از بدنش جدا گرفت و ذراعِ دست‌ها را بر زمين نگذاشت و بدين ترتيب دو ركعت نماز بجا آورد.
*منظور از خشوع و خضوع در نماز چيست؟
سپس رو به من كردند و فرمود: اي حماد، اين گونه نماز بگزار و در نماز به هيچ سويي التفات مكن و با دست‌ها و انگشتانت بازي مكن و آب دهان به راست و چپ يا پيش رويت مينداز؛ يعني نسبت به خالق خودت خاشع و خاضع باش، خضوع مربوط مي‌شود به اعضا و جوارح انسان و خشوع مربوط به قلب انسان مي‌شود، يعني همان گونه كه انسان قلبش در برابر خداوند تبارك و تعالي خاشع و متوجه خدا باشد، اعضا و جوارح انسان هم خاضع باشد.
در روايت امام صادق(ع) دارد كه رسول خدا(ص) روزي كه مردي در نماز با انگشتانش بازي مي‌كرد فرمود: اگر قلب اين انسان خاشع بود، اعضا و جوارحش هم خاشع مي‌شد، اين موارد در سيره امام صادق(ع) دو درس براي ما دارد، يكي اينكه بعد رفتاري فردي انسان است كه انسان در پرتو انجام دستورات خداوند كه كامل‌ترين جلوه او كه مسأله نماز است و مسأله دوم رشد جامعه است كه اگر ما امروزه در زمان غيبت كبري حضرت ولي عصر(عج) واقع شده‌ايم، يكي از عوامل زمينه‌ساز ظهور حضرت حجت(عج) اين است كه انسان در اقامه نماز كوشا باشد.
در قرآن كريم روي مسأله اقامه نماز هميشه تأكيد شده است، نه صرفاً بحث نماز گزاردن، اقامه نماز جلوه‌هاي فراواني دارد، اينكه انسان بايد تلاش كند، نماز راست قامت در جامعه استوار بايستد و اين از ويژگي‌هاي دوران امام زمان(عج) و ياران امام زمان(عج) است كه اولين امري كه انجام مي‌دهند، بحث اقامه نماز است، هر كس امروز جزو مقيمين نماز در زمان غيبت است، بايد بر خود ببالد كه در زمان ظهور هم از ياران حضرت(عج) خواهد بود، چون اين شاخصه و ويژگي اساسي ياران امام زمان(عج) را داراست، پس اگر امروزه كساني در جامعه هستند كه جزو مقيمين نماز هستند و نه فقط خودشان نماز مي‌گذارند، بلكه ديگران را به نماز ترغيب، تشويق و ترويج مي‌كنند و مسأله اقامه نماز را در حوزه فردي فقط اكتفا نمي‌كنند و به حوزه اجتماعي منتقل مي‌كنند، اين‌ها كساني هستند كه امتياز قرار گرفتن در زمره ياران امام زمان(عج) را دارا هستند، همان گونه كه امام صادق(ع) آرزو مي‌كند كه اگر من درك كنم زمان دولت كريمه اهل بيت را، خادم حضرت ولي‌عصر(عج) مي‌شوم، انسان هم بايد اين گونه باشد و به سبك و سيره امام صادق(ع) پايبند باشد.
از آن طرف نماز مقبول باعث دوري از گناه مي‌شود، از طرفي معياري كه نماز پذيرفته شده اين است كه بر رفتار فردي و اجتماعي انسان تأثيرگذار باشد، بنابراين هنگامي كه حمّاد بن عيسي خدمت امام جعفر صادق(ع) آمد و امام صادق(ع) به او فرمود: اي حماد! مي‌تواني دو ركعت نماز مقبول و خوب بگذاري؟! -ما از اين روايت به اين نتيجه مي‌رسيم از لسان امام صادق(ع) سه نوع نماز بيان شده است، يكي نمازي كه مسقط تكليف است، يعني انسان واجبات نماز را انجام دهد و مبطلات نماز را ترك كند، به اين نماز، نماز مسقط تكليف مي‌گويند، يعني در روز قيامت بنده مؤاخذه نمي‌شود چرا نماز نگزارده است، اين نمازي است كه اكثر انسان‌ها در جامعه انجام مي‌دهد- آقا امام صادق(ع) بعد از آن روي نماز كامل دست مي‌گذارند.
هنگامي كه حماد عرضه مي‌دارد كه آقا «با سيّدي أنا أحفظ كتاب حريز في الصلاة» من كتاب حريز كه درباره نماز نوشته شده است تا احاديثش را حفظ هستم و از پدر شما امام باقر(ع) فرا گرفته‌ام، آقا فرمودند: بسيار خوب است، پس بلند شو و دو ركعت نماز بگزار، حماد مي‌گويد: من بلند شدم و دو ركعت نماز خواندم، بعد امام صادق(ع) سري تكان دادند و فرمودند: «ما اقبح بالرجل ان ياتي عليه ستون سنة او سبعون سنة فما يقيم صلاة واحدة بحدودها تامة»، اي حماد! خوب نماز نمي‌خواني حماد! چه قدر ناپسند است يكي از شما كه ۶۰ يا ۷۰ سال از عمرش بگذرد و نتواند يك نماز را كامل انجام دهد، حماد گفت: از اين سخن امام(ع) در دلم احساس حقارت كردم( من كه ۳۰۰ روايت درباره نماز حفظ بودم) و تعجب كردم كه امام صادق(ع) انگشت اتهام به سمت من نشانه گرفته است و مي‌فرمايد: نماز شما كامل نبوده است، عرض كردم: فدايت شوم، نماز را با شرايط كامل به من تعليم فرما.
*شرح نماز مقبولي كه امام جعفر صادق(ع) خواند
سپس امام صادق(ع) راست قامت رو به قبله ايستاد و دست‌هايش را با انگشتان بسته بر روي ران‌هايش انداخت و پاهايش را نزديك به هم به فاصله سه انگشت باز قرار داد و انگشتان پاهايش همه رو به قبله بود و آن‌ها را از قبله منحرف نمي‌كرد و با خشوع و فروتني تمام بود، اين معيار ادب است در سيره امام صادق(ع) در مقابل خداوند تبارك و تعالي در برابر مولايش وقتي مي‌ايستد، اين گونه ادب مي‌كند، چنين شخصيتي كه در زمان خودش يگانه دوران است، پس تكبير گفت و سوره «حمد» و «توحيد» را با ترتيل قرائت كرد، سپس به اندازه نفس كشيدني در حال قيام صبر كرد و پس از آن تكبير گفت در حالي كه هنوز ايستاده بود، آنگاه به ركوع رفت و دو كف دستش را با انگشتان باز روي كاسه زانوهايش قرار داد و زانوها را به عقب داد تا پشتش صاف شد، به طوري كه اگر قطره‌اي آب يا روغن بر پشتش ريخته مي‌شد به واسطه راست بودن پشتش به هيچ طرف مايل نمي‌گشت.(كنايه از اينكه امام صادق(ع) آن قدر روبروي خداي تبارك و تعالي خم شده بودند كه كمر دقيقاً زاويه نود درجه داشت).
نگاه حضرت به هنگام قيام به مجل سجده، هنگام ركوع حضرت(ع) بين دو پاي خود را نگاه مي‌كردند، امام گردنش را (در ركوع) راست گرفت و چشمانش را بست و سه مرتبه با ترتيل تسبيح «سبحان رَبّي العظيم وبحمده» گفت، سپس راست قامت ايستاد و چون كاملاً به حال قيام درآمد، گفت: «سمع اللّه لمن حمده» و بعد از آن در همان حال قيام، تكبير گفت و دست‌ها را تا مقابل صورت بالا آورد و آنگاه به سجده رفت و دست‌هايش را قبل از زانوها بر زمين گذاشت و سه مرتبه گفت: «سبحان ربّي الأعلي وبحمده» و (در سجده) عضوي از بدنش را بر عضو ديگر نگذاشت و بر هشت موضع سجده كرد: پيشاني، دو كف دست، دو كاسه زانو، دو انگشت ابهام پا و بيني، سپس سر از سجده برداشت و هنگامي كه راست نشست، تكبير گفت و ساق پاي چپ را خم كرده، روي آن نشست و پشت پاي راستش را بر كف پاي چپش گذاشت و گفت: «أستغفر اللّه ربّي و أتوب إليه» و در همان حال نشسته تكبير گفت و بعد سجده دوم را مانند سجده اوّل بجا آورد و همان ذكر تسبيح را در سجده دوم نيز گفت و از عضوي از بدنش براي عضو ديگر در ركوع و سجود كمك نگرفت و در حال سجده دست‌هايش را به صورت بال از بدنش جدا گرفت و ذراعِ دست‌ها را بر زمين نگذاشت و بدين ترتيب دو ركعت نماز بجا آورد.
*منظور از خشوع و خضوع در نماز چيست؟
سپس رو به من كردند و فرمود: اي حماد، اين گونه نماز بگزار و در نماز به هيچ سويي التفات مكن و با دست‌ها و انگشتانت بازي مكن و آب دهان به راست و چپ يا پيش رويت مينداز؛ يعني نسبت به خالق خودت خاشع و خاضع باش، خضوع مربوط مي‌شود به اعضا و جوارح انسان و خشوع مربوط به قلب انسان مي‌شود، يعني همان گونه كه انسان قلبش در برابر خداوند تبارك و تعالي خاشع و متوجه خدا باشد، اعضا و جوارح انسان هم خاضع باشد.
در روايت امام صادق(ع) دارد كه رسول خدا(ص) روزي كه مردي در نماز با انگشتانش بازي مي‌كرد فرمود: اگر قلب اين انسان خاشع بود، اعضا و جوارحش هم خاشع مي‌شد، اين موارد در سيره امام صادق(ع) دو درس براي ما دارد، يكي اينكه بعد رفتاري فردي انسان است كه انسان در پرتو انجام دستورات خداوند كه كامل‌ترين جلوه او كه مسأله نماز است و مسأله دوم رشد جامعه است كه اگر ما امروزه در زمان غيبت كبري حضرت ولي عصر(عج) واقع شده‌ايم، يكي از عوامل زمينه‌ساز ظهور حضرت حجت(عج) اين است كه انسان در اقامه نماز كوشا باشد.
در قرآن كريم روي مسأله اقامه نماز هميشه تأكيد شده است، نه صرفاً بحث نماز گزاردن، اقامه نماز جلوه‌هاي فراواني دارد، اينكه انسان بايد تلاش كند، نماز راست قامت در جامعه استوار بايستد و اين از ويژگي‌هاي دوران امام زمان(عج) و ياران امام زمان(عج) است كه اولين امري كه انجام مي‌دهند، بحث اقامه نماز است، هر كس امروز جزو مقيمين نماز در زمان غيبت است، بايد بر خود ببالد كه در زمان ظهور هم از ياران حضرت(عج) خواهد بود، چون اين شاخصه و ويژگي اساسي ياران امام زمان(عج) را داراست، پس اگر امروزه كساني در جامعه هستند كه جزو مقيمين نماز هستند و نه فقط خودشان نماز مي‌گذارند، بلكه ديگران را به نماز ترغيب، تشويق و ترويج مي‌كنند و مسأله اقامه نماز را در حوزه فردي فقط اكتفا نمي‌كنند و به حوزه اجتماعي منتقل مي‌كنند، اين‌ها كساني هستند كه امتياز قرار گرفتن در زمره ياران امام زمان(عج) را دارا هستند، همان گونه كه امام صادق(ع) آرزو مي‌كند كه اگر من درك كنم زمان دولت كريمه اهل بيت را، خادم حضرت ولي‌عصر(عج) مي‌شوم، انسان هم بايد اين گونه باشد و به سبك و سيره امام صادق(ع) پايبند باشد.